فعالیت سیستم اعلام حریق به گونه ای است که در صورت وجود دود یا گار مونواکسید کربنو گازهای ناشی از ایجاد حریق، آن ها را تشخیص داده و از طریق ایجاد صدا، هشدار می دهد. ساختار سیستم اعلام حریق به گونه ای است که از چند دستگاه در کنار یکدیگر ساخته شده است و در ساختمان های اداری، مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.
عملکرد سیستم اعلام حریق
هشدار سیستم اعلام حریق می تواند به دو صورت اتوماتیک و دستی باشد. در نمونه اتوماتیک، هشدارها به واسطه دتکتورهای دودی و حرارتی و غیره فعال می شود. در نمونه دستی نیز با استفاده دکمه یا اهرم اعلام حریق در نقاط مخصوص، فعال سازی آن انجام می شود.

سیستم اعلام حریق و نحوه عملکرد آن
قسمت های تشکیل دهنده سیستم اعلام حریق
سیستم های اعلام حریق از اجزای متفاوتی تشکیل شده اند که شامل موارد زیر می باشد:

کنترل پنل اعلام حریق
یکی از اجزای تشکیل دهنده سیستم های اعلام حریق، کنترل پنل یا واحد کنترل اعلام حریق می باشد. کنترل پنل قسمت مرکزی سیستم بوده و وظیفه آن نظارت بر ورودی ها و خروجی ها و انتقال اطلاعات می باشد.

منبع تغذیه اصلی
منبع تغذیه اصلی با استفاده از جریان متناوب که از پست برق تامین می شود، فعالیت می کند. فعالیت این قسمت از سیستم اعلام حریق در واحدهای غیرمسکونی، به واسطه یک شاخه از مدار به سیستم اعلام حریق انجام می شود.

منبع تغذیه پشتیبان
منبع تغذیه پشتیبان که به عنوان منبع تغذیه ثانویه نیز شناخته می شود، شامل یک باتری یا نمونه های دیگری از منابع تغذیه مانند ژنراتورها می باشد. اهمیت این منبع در زمانی مشخص می شود که منبع تغذیه اصلی دچار مشکل شود.

دستگاه آغازکننده سیستم اعلام حریق
این قسمت از دستگاه اعلام حریق، به عنوان ورودی های واحد کنترل اعلام حریق عمل می کند. فعالیت این دستگاه به شکل اتوماتیک و دستی انجام می شود. در نمونه های دستی، در باکس های اعلام حریق، اهرمی وجود دارد که با کشیدن آن اهرم، اعلام هشدار فعال می شود. این دستگاه ها عموما در نزدیک خروجی ها نصب شده و می توان به سرعت آن ها را پیدا کرده و فعال نمود.

نمونه هایی که به صورت خودکار فعال می شوند، شکل های متفاوتی دارند. دکتورهای به کار رفته در دستگاه اعلام حریق اتوماتیک متفاوت می باشد. برای مثال دتکتورهای حرارتی، دودی، تابشی یا اشعه ای، گازهای ناشی از حریق و دتکتورهای جریان آب در این دستگاه به کار رفته است.

دستگاه اطلاع رسانی سیستم اعلام حریق
فعالیت این دستگاه به واسطه انرژی تامین شده توسط سیستم اعلام حریق یا سایر منابع انرژی، ذخیره شده صورت می گیرد و وظیفه آن اطلاع رسانی از وجود حریق می باشد. این اطلاع رسانی به وسیله لامپ های چشمک زن، آژیرهای الکترومکانیکی، یا ترکیب آن ها انجام می شود.

رابط های ایمنی
وجود رابط های ایمنی سبب می شود، قسمت های مختلف ساختمان کنترل شده و ساختمان را در برابر مقابله با آتش آماده می کند.

دتکتور چیست؟
به طور کلی دتکتور به المانی گفته می شود که به حریق حساس بوده و در صورت بروز آتش سوزی هشدار می دهد. همان گونه که در بالا نیز اشاره شد، دتکتورها انواع مختلفی دارند که در ادامه به بیان جزئیات در حورد هریک می پردازیم.

دتکتورهای دودی
دکتورهای دودی به المانی گفته می شود که در مقابل دود حساس بوده و در صورت مقابله با آن از خود عکس العمل نشان می دهد. این گونه دتکتورها دارای دو نوع یونیزاسیون و اپتیکا یا نوری می باشد. عملکرد دتکتورهای یونیزه در اعلام حریق هایی است که دود زیادی از آن تولید نمی شود. در مقابل دتکتورهای اپتیکال، حریق هایی که از آن دود زیادی ایجاد می شود، را شناسایی کرده و هشدار می دهند. این گونه دتکتورها از حساسیت بسیار بالایی برخوردار می باشند.

دتکتورهای حرارتی
دتکتورهای حرارتی به دتکتورهایی گفته می شود که نسبت به افزایش درجه حرارت حساس بوده و در صورتی که دمای محیط افزایش یابد، فعال شده و از خود عکس العمل نشان می دهند. این گونه دتکتورها دارای دو نوع دمای ثابت و افزایش دما هستند. فعالیت دتکتورهای دمای ثابت به گونه ای است که در صورت رسیدن دما به میزان از پیش تعیین شده، اعلام خطر می کند. استفاده از دتکتورهای افزایش دما در مکان هایی که تغییرات ناگهانی دما وجود دارد، انجام می شود و فعالیت آن به گونه ای است که به افزایش تدریجی دما حساسیت نشان می دهد.

دتکتورهای تابشی یا اشعه ای
دتکتورهای تابشی یا دتکتور اشعه، به انواعی از دتکتورها گفته می شود که امواج نوری غیر قابل رویت که به واسطه شعله آتش منتشر می شود، تشخیص داده و فعال می شود. این گونه دتکتورها از نظر تشخیص، در دو دسته ماورا بنفش و مادون قرمز قرار می گیرند. در پی فعال شدن این دتکتور، سیگنال های هشدار به مرکز کنترل ارسال می شوند. هریک از دتکتورهای تابشی زاویه دید مشخصی دارند که در هنگام نصب باید به آن توجه شود.

دتکتورهای گازی
دتکتورهای گازی از دیگر دتکتورهای به کار رفته در سیستم اعلام حریق می باشد. مبنای فعالیت این گونه دتکتورها، بر اساس گازهای سوختی و قابل اشتعال و یا گازهای سمی می باشد. استفاده از این دتکتورها به منظور تشخیص نشتی گازها صورت گرفته و می تواند به عنوان هشداری برای شروع آتش سوزی عمل کند.