در حال حاضر با توسعه صنعت ساخت و ساز در کشورهای مختلف جهان، موضوع بازیافت و آلودگی هایی که محیط زیست را در بر گرفته اند بسیار جدی شده و ضرورت توجه به آن بر کسی پوشیده نیست. با افزایش ارزش زمین و ملک در کلان شهرها و حومه ها سرمایه گذاران تمرکز خود را بر این بخش ها گذاشته و با تخریب بناهای قدیمی روز به روز ساختمان های جدید و چند طبقه می سازند، به همین دلیل تولید نخاله های ساختمانی افزایش چشمگیری نسبت به گذشته پیدا کرده و مصالح ساختمانی بازیافتی سهم بسزایی از نخاله های شهری را در کشورهای در حال توسعه و یا توسعه یافته به خود اختصاص داده اند. حجم بالای زباله های شهری خصوصاً نخاله های ناشی از تخریب بافت های فرسوده منجر به بروز مشکلات فراوان در مناطق پر جمعیت شده، از این رو توجه به بازیافت آن ها به دلیل مسائل زیست محیطی، کمبود مکان های دفع زباله، ایجاد منظره ای نامناسب و کمبود مصالح اولیه امری بسیار ضروری است. افزایش روز افزون جمعیت و نیاز مردم به مسکن، فعالیت های عمرانی را دو برابر کرده و روزانه شاهد تخریب، ساخت و ساز و نوسازی های بی شمار در تمام نقاط شهری هستیم و تنها با مدیریت دورریزهای ساختمانی می توان از بروز مشکلات زیست محیطی جلوگیری کرد.

تولید مواد زاید حاصل فعالیت های انسان در زمینه های مختلف از جمله سازندگی و توسعه شهرهاست. تغییر شیوه زندگی مردم و تمایل آن ها به زندگی در خانه های نوساز باعث شده حجم ساخت و ساز بالا رفته و میزان دورریزها و نخاله های ساختمانی افزایش پیدا کند. خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی تحقیقات فراوانی بر روی این مسئله انجام شده و تدابیر ویژه ای بدین منظور اندیشیده شده اند. یکی از بهترین و قابل توجه ترین راهکارهای مدیریت مصالح ناشی از تخریب سازه ها، بازیافت آنهاست زیرا نه تنها از نظر اقتصادی بصرفه است بلکه فواید زیست محیطی بسیاری نیز به همراه دارد. در حال حاضر مدیریت نخاله های ساختمانی دانشی بسیار ضروری است که با تصمیم گیری اصولی، برنامه ریزی دقیق و کنترل تولید دورریزهای ساختمانی همراه است.

عوارض ضایعات عمرانی بر محیط زیست
از گذشته تا امروز، صنعت ساخت و ساز از جمله مهم ترین بخش های اقتصادی بوده که سالانه بخش عظیمی از سرمایه و منابع هر کشور به آن اختصاص داده می شود. در مقابل با مصرف منابع خام، حجم بالایی از ضایعات نیز تولید می شوند که در آلودگی محیط زیست نقش دارند و سلامت آن را به خطر می اندازند. انجام فعالیت های عمرانی امری مهم و اجتناب ناپذیر است که منجر به توسعه اجتماعی و اقتصادی می گردد اما تولید گرد و غبار و سر و صداهای مختلف بر شرایط محیط زیست تاثیر بسزایی می گذارد و ضایعات نیز نه تنها جلوه ناخوشایندی ایجاد نموده بلکه طبیعت بکر و دست نخورده را از بین می برند. تجمع مصالح و ضایعات عمرانی منجر به ایجاد مکان مناسب برای رشد حشرات موذی و در نتیجه بروز بیماری و آلودگی می شود. گاهی اوقات انباشته شدن نخاله ها در مجاورت مناطق مسکونی سلامت اهالی آن منطقه را تهدید نموده و پناهگاهی برای حیوانات و حشرات ایجاد خواهد نمود. همچنین تخلیه نخاله ها در جاده ها و راه ها نیز نه تنها آلودگی زیست محیطی به همراه می آورد بلکه منجر به سد معبر و یا تحمیل خسارات مالی می گردد.

مدیریت پسماندهای عمرانی چیست؟
مدیریت پسماند به یکسری فعالیت های برنامه ریزی شده در جهت به حداقل رساندن ضایعات ساختمانی و دفع آن ها گفته می شود. در حال حاضر این نوع مدیریت و ساماندهی بسیار حائز اهمیت است و در تمام پروژه های ساخت و ساز مورد استقبال قرار می گیرد. برخلاف تصور عموم ۹۰ درصد از نخاله های ساختمانی را می توان مجدداً استفاده نمود و به میزان قابل توجه هزینه های تولید اولیه و ساختمان سازی را کاهش داد. در کشورهای در حال توسعه به دلیل پیروی از روش های سنتی و عدم توجه به استانداردهای لازم استفاده از مصالح نسبت به کشورهای دیگر بیشتر است، از این رو به منظور کاهش هزینه های ساختمان سازی، کاهش استخراج مواد خام و دستیابی به توسعه پایدار، مدیریت ضایعات ساختمانی مورد توجه قرار گرفته و توجه ویژه بدان معطوف می گردد.

اهداف مدیریت نخاله های ساختمانی
کاهش هزینه های ساخت و ساز
ارتقاء کیفیت ساخت و بهبود صنعت ساختمان سازی
کاهش میزان آلودگی های ناشی از انباشت دورریزها در طبیعت
وضع قوانین و راهکارهای موثر در جهت استفاده از مصالح دوستدار محیط زیست، نقل و انتقال و دفع نخاله ها
در نظر گرفتن طرح های تشویقی و تنبیهی به منظور مراقبت و نگهداری از محیط زیست
ایجاد فرصت مناسب برای تحقیق و پژوهش در حوزه بازیافت و محافظت از محیط زیست
به حداقل رساندن میزان استخراج مواد اولیه از معادن سطح زمین
اشتغال زایی و بهبود سلامت جامعه
توسعه اقتصادی و کاهش هزینه ها به واسه استفاده مجدد از نخاله ها
محدود کردن ضایعات و آلاینده های زیست محیطی
مصرف اصولی و هوشمندانه از منابع طبیعی
بهره وری در مصرف انرژی و استفاده مجدد از منابع تجدیدناپذیر
کاهش نیاز به مکان های دفع نخاله
بازیافت، بهترین روش مدیریت پسماند ساختمانی
یکی از مهم ترین و قابل توجه ترین معیارهای مدیریت پسماند، بازیافت یا استفاده مجدد از ضایعات ساختمانی است. در حال حاضر اکثر کشورها برنامه های مختلفی در این زمینه تدارک میبینند تا با استفاده از روش های بهینه مصالح دورریز را بازیافت نموده و به میزان قابل توجه در هزینه های استخراج مواد اولیه و یا ساخت و ساز صرفه جویی کنند. بتن، چوب، گچ، خاک و آجر مواد اصلی نخاله های ساختمانی هستند و می توان آن ها را در بخش های مختلف نظیر محوطه سازی، راه سازی و … مورد استفاده قرار داد. ضایعات ساختمانی را می توان یا در محل تولید، یا در محل انباشت موقت و یا در تاسیسات بازیافت تفکیک نمود.